ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪਸ ਰੈਡੀਕਲਾਈਜੇਸ਼ਨ: ਕਿਵੇਂ ਚਰਮਪੰਥੀ ਏਜੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ

ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਤਣਾਅ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸੀਨੇਟ ਚੋਣਾਂ ਸਨ ਜੋ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਚੋਣਾਂ ਤੁਰੰਤ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਜੋ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਿਤਾ ਲਈ ਇਕ ਜਾਇਜ਼ ਮੰਗ ਸੀ, ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੈਂਪਸ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾ, ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ, ਪੰਥਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਗਰੁੱਪ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ। 5,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਬੈਰੀਕੇਡਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਪਏ।

ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਵਰ ਖੇਡ ਦਾ ਮੰਚ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤਦ ਆਈ ਜਦੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਾਖਲਾ ਬਿੰਦੂਆਂ ਤੇ ਅਤੇ ਕੈਂਪਸ ਗੇਟਾਂ ‘ਤੇ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਟਕਰਾਅ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਗਰੁੱਪ “ਇਕਜੁੱਟਤਾ” ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ।

ਅਗਲੇ 72 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲਾ ਪੈਟਰਨ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ਅਸਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੁੱਦੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਬਾਹਰੀ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਦਬ ਗਏ, ਜੋ ਟਰੱਕਾਂ, ਲਾਊਡਸਪੀਕਰਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਅਕਾਦਮਿਕ ਨਾਰੇ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕੈਂਪਸ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਬਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ, ਜਦਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਲਿਆ ਕਦਮ ਦੱਸਿਆ। ਇਸ ਗੁੰਝਲ ਵਿਚ, ਮੌਕਾਪਰਸਤ ਗਰੁੱਪ ਮੌਕਾ ਲੈ ਗਏ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।

ਗਵਾਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਾਹੌਲ ਕਦੋਂ ਬਦਲਿਆ। ਇੱਕ ਟਰੱਕ ਜੋ ਸਾਊਂਡ ਸਿਸਟਮ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਗੇਟ ‘ਤੇ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ, ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਤਕਰਾਰ ਹੋਈ ਅਤੇ ਭੀੜ ਵੱਧਣ ਲੱਗੀ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਰੂਪ ਬਦਲ ਗਿਆ -ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੰਗ ਹੁਣ ਰਾਜ ਖਿਲਾਫ਼ ਨਾਅਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ।

ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਰੂਪ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈਆਂ, ਅਤੇ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੇ ਪੰਥਕ ਗਰੁੱਪ ਛਾ ਗਏ। ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਹਾਲਾਤ ਸੰਭਾਲੇ। ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੁਣ ਵੱਖਵਾਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦਾ ਮੰਚ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਸੇ ਹਫ਼ਤੇ, ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖਸ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ (SFJ) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਗ੍ਰਾਫ਼ਿਟੀ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਜਾਂਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਦੇਸ਼ੋਂ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਪੈਟਰਨ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ - ਸਥਾਨਕ ਉਕਸਾਹਟ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨਾ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ “ਅੰਦੋਲਨ” ਦਾ ਰੂਪ ਦੇਣਾ।

ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਣਡਿੱਠੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਬੈਠੇ ਕਈ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ “ਦਬਾਅ” ਦੀ ਕਥਾ ਰਚਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ SFJ ਨੇ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਈ ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣਗੇ। ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਬਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਵੱਖਵਾਦ ਵਿਚਕਾਰ ਫਰਕ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ-ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਅਦੁੱਤੀਯ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ। ਚਰਮਪੰਥੀ ਗਰੁੱਪ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਇਸ ਲਈ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਥਾਂ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀਤਾ ਦੀ ਝਲਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਤਿੰਨ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦਿਖਾਈਆਂ:

1. ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਬਾਅ: ਜਰੂਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਇਆਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ “ਦਬਾਅ” ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

2. ਸੰਦੇਸ਼ ਬਦਲਾਅ: ਅਸਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੁੱਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਬ ਗਏ।

3. ਬਾਹਰੀ ਸੰਕੇਤਬਾਜ਼ੀ: ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਤੇ ਗ੍ਰਾਫ਼ਿਟੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਉਕਸਾਹਟ ਦਾ ਚੱਕਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ।

ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਘੁਸਪੈਠ: ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਤੱਕ

ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਹਾਲੀਆ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਨੇ ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਤੱਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਵਿਚ ਘੁਸ ਕੇ ਆਪਣਾ ਵੱਖਵਾਦੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਸਗੋਂ ਜਦੋ ਅੰਦੋਲਨ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਵਸਥਿਤ ਹੈ -ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਦਾਨੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਘੁਸਪੈਠ, ਫਿਰ ਆਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਚਾਰ। ਛੋਟੇ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਰਾਜ ਦਬਾਅ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਲਿੱਪ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਪੇਜਾਂ ‘ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਸਾਰਾ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਨਵਿਤ ਪ੍ਰਯਾਸ ਹੈ। ਉਦੇਸ਼ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਵੱਖਵਾਦੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ “ਜਨ ਆੰਦੋਲਨ” ਹੈ। ਇਸ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਕਾਰਕ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ: ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੈਂਪਸ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਡਿਜ਼ਿਟਲ ਮੋੜਤੋੜ, ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪਹਿਚਾਣ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦੁਰੁਪਯੋਗ। ਜਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਝੂਠ ਫੈਲਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਵੱਖਵਾਦੀ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਟਾਰਗਟ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਮੰਚ ਸੀ। ਉਦੇਸ਼ ਸੀ ਭਾਰਤ ਖਿਲਾਫ਼ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਦ ਬਣਾਉਣਾ। ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਯਤਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਥਾਨਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸੁਨੇਹਾ ਸਾਫ਼ ਹੈ -ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਲਾਸਰੂਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਮੈਦਾਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਤੇ ਵਾਦ-ਵਿਵਾਦ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਪਰ ਵੰਡ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਕੈਂਪਸ ਚੌਕਸ, ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਵਾਦ-ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਮੰਦਰ ਰਹਿਣਗੇ, ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਨਹੀਂ।